AFET TEKNOLOJİSİNDE YENİ BİR DÖNEM
BAŞLIYOR
Türkiye merkezli afet teknolojisi girişimi
ZATU (Zelzele Afet Teknoloji Uygulaması), Avrupa’daki elektrik
kesintilerine karşı geliştirdiği enerji bağımsız iletişim sistemleriyle dikkat
çekiyor. Girişim, kriz anlarında kesintisiz bilgi akışı sağlayarak güvenlikte
yeni bir dönem başlatmayı hedefliyor.
Avrupa genelinde yaşanan yaygın elektrik kesintileri,
sadece enerji altyapısının değil; aynı zamanda toplumsal koordinasyon, iletişim
ve güvenlik mekanizmalarının da test edildiği bir döneme işaret ediyor. Ancak
bu kriz, Türkiye merkezli bir afet teknolojisi girişimi olan ZATU (Zelzele Afet
Teknoloji Uygulaması) için önemli bir fırsata dönüştü.
ZATU Afet ve Acil Durum Teknoloji Girişimcisi Erdal
Akkaya, bu durumu yalnızca bir enerji sorunu değil; aynı zamanda kritik bir
toplumsal refleks testi olarak yorumluyor. Akkaya’ya göre bu tür kesintilere
karşı geliştirilen çözümler artık hayatta kalma meselesi haline geliyor.
Enerjiden Bağımsız İletişimin Çözümü
ZATU’da
ZATU, elektrik, internet veya mobil şebeke
kesildiğinde dahi çalışabilen yerel ağ sistemleri (örneğin LoRaWAN tabanlı ZATU
modülleri) geliştirerek afet anlarında bireylerin sağlık durumu, konumu ve
ihtiyaçlarını çevresine ve yetkili kurumlara iletebilen bir sistem sunuyor.
Bu sistemler, fail-safe ilkesi doğrultusunda,
enerjiden bağımsız çalışabilen, cihazlar arası doğrudan iletişimi mümkün kılan
ve yerelden merkeze doğru organize olan yeni bir iletişim mimarisi kuruyor.
Amaç, “karanlıkta kalan toplum” değil; “koordinasyon içinde hareket eden
toplum” yaratmak.
ZATU’dan Yeni Teknolojik Atılım: Dijital
Kırılganlığı Azaltan Protokoller
Artan dijitalleşme, altyapıların aynı oranda
kırılganlaşmasına neden oluyor. ZATU, bu kırılganlığı azaltmak amacıyla üç
temel teknoloji üzerinde çalışıyor:
• Düşük enerjiyle çalışan
yerel haberleşme cihazları
• Yapay zeka destekli risk
analizi ve otomatik uyarı sistemleri
• Uçtan uca şifreleme ile
çalışan, merkezi olmayan (decentralized) veri paylaşım ağı
Bu sistem sayesinde, afet anında bireyler ve kurumlar,
merkezi altyapıya ihtiyaç duymadan iletişim ve veri aktarımı sağlayabiliyor.
ZATU böylece, sadece dijitalleşmeyi değil, “dayanıklı dijitalleşmeyi” temsil
ediyor.
“Hedefimiz Avrupa-Türkiye İş Birliğinde
Standart Belirleyici Olmak”
ZATU, Avrupa ile Türkiye arasında afet teknolojisi
alanındaki sınırlı iş birliğini aşmayı ve bu alanda standart koyan bir aktör
olmayı hedefliyor. Akkaya, “Kriz sonrası analizlerle yetinmek yerine, senaryo
bazlı tatbikatlar, açık veri protokolleri ve dijital simülasyonlar yoluyla kriz
öncesi hazırlığı yaygınlaştırmak istiyoruz” diyor.
