buildingSMART Türkiye (bSTR), yapı sektöründe BIM kullanımının ve sektörde bilincin artırılması için hem kamu kuruluşları ile hem de sektör paydaşlarıyla özel çalışmalar gerçekleştiriyor. bSTR tarafından düzenlenen “openBIM ne işe yarar” webinar serisinde ise konusunda uzman kişiler, deneyimlerini anlatarak openBIM konusunu farklı açılardan ele aldı. buildingSMART Türkiye Yürütme Kurulu Başkanı Muhammed Maraşlı, bSTR olarak BIM konusuna yönelik gerçekleştirdikleri çalışmaları, BIM kütüphanelerinin sektör paydaşları için önemini ve openBIM’in avantajlarını Yapı Magazin dergisine anlattı…
buildingSMART Türkiye 2021 Faaliyet Raporu’nu yayınladınız. 2021 yılı bSTR için nasıl geçti? “OpenBIM ne işe yarar?” webinar serisi ile BIM konusunu farklı açılardan ele aldınız. Webinar serisine katılım ve ilgi nasıldı? Sektörde BIM konusunda yeterli bilincin oluştuğunu düşünüyor musunuz?
2021 yılı pandeminin yarattığı olumsuz etkilere rağmen buildingSMART Türkiye açısından verimli ve yoğun geçti. 2021 yılı boyunca düzenlediğimiz webinarlara katılım ve ilgi oldukça tatmin ediciydi. Webinarlar konuyla doğrudan ilgilenen katılımcıların ve konusunda uzman konuşmacıların bir araya gelerek hem deneyimlerini paylaşması hem de toplantı sonunda fikir alışverişi gerçekleştirilmesi adına oldukça önemli. Dolayısıyla openBIM konusunda aydınlatıcı toplantılar düzenlediğimizi söyleyebiliriz. Sektörümüzde bu tarz önemli ve spesifik konular hakkındaki bilgilerin paylaşılması gerektiğine inanıyoruz. Dolayısıyla toplantılara katılamayanlar için tüm webinarların kaydı Youtube sayfamızda yer alıyor.
Bugüne kadar openBIM hakkında düzenlediğimiz webinarları kısaca özetlemek isterim. “openBIM ne işe yarar?” temalı webinar serisinin 2020 aralık ayında gerçekleşen ilk toplantısında “Bugünü inşa ederken, geleceği yaratmak” başlığı altında çok sayıda sektör profesyoneli ile bir araya geldi. Toplantının konuşmacısı Royal BAM Group Dijital İnşaat Direktörü Menno de Jonge sunumunda yurtdışı ve yurtiçi projelerde buildingSMART kuruluş amacına uygun şekilde uygulanan BIM teknolojilerini birinci elden örneklerle anlatarak deneyimlerini detaylı bir şekilde paylaştı.
Webinar serisinin Ocak 2021’de yapılan ikinci toplantısında ise “Proses Yönetimi” konusu ele alındı. Toplantının konuşmacısı Turner Construction Company Regional Virtual Design and Construction Manager Ayşe Polat, deneyimlerinden ve tecrübelerinden yola çıkarak iyi bir proje ortaya çıkarmak için openBIM süreçlerinin daha iyi nasıl yönetebileceğini ve projelerde openBIM yaklaşımının önemini anlattı.
Şubat 2021’de gerçekleşen webinar serisinin üçüncü toplantısında “openBIM’in tasarım aşamasında kullanımı” konuşuldu. Toplantının konuşmacıları Attec Kurucusu ve Yöneticisi Ahmet Topbaş ile Bold Mimarlık Kurucu Ortağı Erdinç Çiftçi, openBIM’in Türkiye’de hangi alanlarda ve yapılarda kullanıldığını katılımcılarla paylaştı. Toplantıda, BIM teknolojisinin sadece yeni yapılarda değil mevcut binalarda ve hatta tarihi yapılarda da yenileme için kullanımının ne denli önemli olduğuna dikkat çekildi.
Mart 2021’de yapılan serinin dördüncü toplantısında “openBIM’in yapım yönetimi aşamasında kullanımı” değerlendirildi. Toplantının konuşmacıları Mimari Tasarım Kıdemli Yöneticisi Dilan Yüksel ile TAV İnşaat BIM Müdürü Deniz Pehlivan, openBIM’in Türkiye’de inşaat sürecindeki kullanım aşamalarını ve openBIM sayesinde yapım yönetimi aşamalarında ne gibi değişimlerin yaşandığını katılımcılarla paylaştı.
Nisan 2021’de gerçekleşen beşinci toplantıda “openBIM’in maliyet analizi aşamasında kullanımı” konusu ele alındı. Toplantının konuşmacıları Smart BIM Kurucusu Hasan Can Özdemir ile GMD Moskay Yönetici Ortağı Mehmet Oskay, gerçekleştirdikleri sunumlarda BIM bazlı bir model ortaya çıktıktan ve tasarımı yapıldıktan sonra, diğer tüm tarafların bu veriler üzerinden nasıl bir hesaplama, maliyet ve proje yönetimi yaptıklarını, bu çalışma şeklinin avantaj ve faydaları ile yaşanabilecek sorunları, bu sorunların çözümü için nelere dikkat edilebileceğini kendi tecrübeleri ışığında katılımcılarla paylaştı.
Webinar serisinin Mayıs 2021’de gerçekleşen altıncı toplantısında konuşmacılar ProCS Mühendislik Yönetici Ortağı Daniel Kazado ve Tekfen Mühendislik BIM Grup Lideri Mert Öğüt, “openBIM’in işletme aşamasında kullanımı” konusunu ele alarak bu konudaki tecrübe ve deneyimlerini katılımcılarla paylaşarak birer sunum gerçekleştirdiler. Toplantıda başarılı bir tesis yönetiminin gerek işletme maliyetlerin düşürülmesi gerekse de verimliliğin arttırılmasına nasıl fayda sağlayacağı konusunda bilgiler verildi ve uluslararası örnek projeler üzerinden BIMCaVe yazılımı ile tesis yönetiminin BIM süreçleri ile entegrasyonunun nasıl çalıştığını anlatıldı.
Haziran 2021’de düzenlenen webinar serisinin yedinci ve son toplantısında ise konuşmacılar Peikko Türkiye Genel Müdürü Cem Özer ile Mimsa Alüminyum Teknik Ofis Mühendisi Oğuz Han Akça, “openBIM’in üretim aşamasında kullanımı” konusunu ele alıp deneyimlerinden ve tecrübelerinden yola çıkarak BIM projelerinde malzeme üreticileri, uygulayıcı ve tasarlayıcılarının sektörde neler yaşadıklarını ve openBIM’in inşaat malzemesi üretimi ve uygulaması aşamasında nasıl kullanılabileceğini örnek projeler ile katılımcılara anlattılar.
BIM çalışmaları için kamu ile iş birliği
2021 yılında kamu ile yapılan iş birlikleri devam etti. T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu BIM Komisyonu faaliyetleri çerçevesinde Nisan 2021’de “Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) Tabanlı Yürütülen Projelere Ait Mimarlık Mühendislik Hizmet Bedeli Hesabı” çalışması başlatıldı. Çalışma; bir yapının tasarım aşamasında mimarlık, inşaat, makine ve elektrik mühendisliği disiplinleri tarafından verilen hizmetlerin Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) kullanılarak gerçekleştirilmesi durumunda toplam bedelin hesaplanması için bir hesaplama yöntemi geliştirmeyi amaçlıyor.
Mart 2021 itibarıyla İBB Raylı Sistemler Daire Başkanlığı bünyesinde yapımı planlanan raylı sistem hatlarının tasarım, yapım ve işletme aşamalarına BIM entegrasyonunun yapılabilmesi için ihalelerde kullanılacak teknik şartnamenin hazırlanmasına başlandı. bSTR tarafından koordine edilen çalışmalar işverenin yanı sıra proje, müteahhitlik, müşavirlik, danışmanlık, işletme konularında uzman 15 firmadan 54 kişinin katılımı ile devam ediyor. 2021 yılında çalışma grubu 25’in üzerinde toplantı gerçekleştirdi.
bSTR yürüttüğü çalışmaların yanı sıra bSI tarafından gerçekleştirilen etkinliklere de destek veriyor. Bu doğrultuda bSI Awards 2021’de bSTR’yi temsilen 8 Yürütme Kurulu üyesi jüride yer aldı.
buildingSMART İsviçre Yönetim Kurulu Üyesi ve buildingSMART International Building Room Yürütme Kurulu Üyesi olan Mark Baldwin’in; 2019 yılında Amazon internet sitesinde en çok satan inşaat yönetimi kitapları arasına girmeyi başaran ve BIM konusunda değişen uluslararası standartlardan (ISO 19650-1 ve 2) sonra yayımlanmış olması nedeniyle güncel bir kaynak niteliği taşıyan “BIM Yöneticisi: BIM Proje Yönetimi için Pratik Rehber” kitabı İngilizce ve Almanca baskılarından sonra, Türkiye İMSAD ve buildingSMART Türkiye katkılarıyla 2021 yılında Türkçe’ye kazandırıldı.
Türkiye’de uluslararası geçerliliği olan ilk BIM sertifikası: bSTR PCERT
2021 yılı bSTR için oldukça hareketli geçti ve sektörde BIM uygulamaları noktasında bilinci artırmak için birçok çalışma gerçekleştirdiniz. 2022 çalışmalarınızdan ve hedeflerinizden bahseder misiniz?
bSTR 2022 yılında yeni bir projeyi hayata geçiriyor. 2020 yılında çalışmaları başlayan ancak pandemi sebebiyle ertelenen BIM sertifikasyon çalışmaları 2022 yılında resmiyete kavuşacak. Türkiye’de uluslararası geçerliliği olan ilk BIM sertifikası olma özelliği taşıyan bSTR PCERT Sertifikası inşaat endüstrisi açısından kritik öneme sahip. Bununla birlikte az önce bahsi geçen işbirlikleri 2022 yılında da devam ediyor.
2022 yılında Türkiye İMSAD tarafından düzenlenecek olan 10. Uluslararası İnşaatta Kalite Zirvesi’nde 2019 yılında olduğu gibi yine bSTR’ye özel bir paralel oturum gerçekleştirmeyi hedefliyoruz.
openBIM’ın tasarım, yapım, maliyet, işletme, üretim aşamasında avantajları nelerdir?
openBIM, yapıların açık standartlar ve süreçlere dayanan işbirlikçi tasarım, inşaat ve işletilmelerine yönelik evrensel bir yaklaşımdır. buildingSMART ile buildingSMART Veri Modeli’ni kullanan önde gelen birçok yazılım firmasının ortak bir girişimidir. Açık standartlar, teknik anlamda sektör genelinde irdelenip, kullanımı sınanmış ve yaygın kullanım ile kabul görmüş standartlardır.
openBIM, şeffaf ve açık süreçleri destekleyerek, proje paydaşlarının, kullandıkları sayısal altyapılar ne olursa olsun, katılımda bulunmalarını sağlar. Sektör genelinde izlenen süreçlere ortak bir dil yaratarak, sektör ve kamu projesi ihalelerinde şeffaf katılımı, tekliflerin sağlıklı olarak değerlendirilebilmesini ve verilerde kalite güvencesi de sağlar. Bunun yanında openBIM sayesinde, aynı verinin birden fazla girilmesinden doğan hatalardan kaçınılarak proje varlıklarının ve tesislerin faydalı ömrü boyunca kullanılabilecek kalıcı proje verileri sağlar. Diğer taraftan küçük ve büyük yazılım ve çözümleriyle, projelere rekabetçi bir şekilde altyapı kısıtlamalarından bağımsız olarak en iyi uygulamalarla katılım sağlanabilmesine olanak tanır. Ayrıca online ürün tedarikini, daha geniş veri yelpazesiyle arama yapılıp, aranan ürünlerin doğrudan BIM modellerine giriş yapılmasını sağlayarak destekler.
Tüm bunlar yapı sektörü paydaşlarına, mimar ve mühendislere, yapıların yaşam döngüsü boyunca iş süreçlerini iyileştirmeye yönelik veri oluşturma, verinin ortak paylaşımını sağlama ve güncelleme konusunda anlayış birliği sağlar. Bu doğrultuda şekillenen iş metotları yani paydaşların açık standartlarla, işbirlikçi süreçler ve bileşik uygulamalarla çalışmasını sağlamaya yönelik açık işbirliği yöntemleri, sektör genelinde yaşanan riskleri ve verimsizlikleri büyük oranda azaltmaya yarar.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mıdır?
Ülkemizde ise BIM kullanımı konusunda hâlâ yolun başında olduğumuzu biliyoruz. Ama yine de birçok önemli projede BIM kullanıldığını; mimarlar, mühendis, müteahhit ve müşavirlerimizin bu konudaki çabalarını görmek sevindirici. Kamudaki sözleşmelerin bazılarında BIM zorunluluğunun getirilmesi de ülkemizdeki projelerde BIM kullanım oranını artırdı. Diğer bazı ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de tüm kamu kurumlarının belli büyüklükteki projelerde BIM kullanımını zorunlu hale getirmesi süreci daha da hızlandıracaktır.
Büyük ölçekli firmalar BIM’e ciddi yatırım yaparken küçük ölçekli firmalarda da BIM’e geçiş konusunda bir gayret söz konusu. Fakat BIM’e tam anlamda geçiş için sadece finansal kaynaklar değil, ciddi bir sürece ve bilince ihtiyaç var. Bunun yanı sıra eğitim, araştırma ve sanayi işbirliği çerçevesinde pek çok çalışma yürütüldüğünü biliyoruz. Bizler de bSTR olarak TSE, Mesleki Yeterlilik Kurumu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İBB ve diğer ilgili kamu kurumları ile dirsek temasında olmaya devam ederek işbirliğimizi sürdüreceğiz. Ülkemizde bu konuda yapılacak çok fazla görev ve sorumluluk olduğunu söyleyebiliriz. Üzerimize düşen her türlü sorumluluğu almaya hazırız.
