EPS Sanayi Derneği (EPSDER), ısı yalıtımı konusunda enerji verimliliği sağlayarak kaynak israfını önlemek, binaların ve çevrenin korunumunu sağlamak, kullanıcıları bilinçlendirerek ürünlerin üreticiden tüketiciye amaca uygun ulaşımını sağlamak amacıyla çalışmalar gerçekleştiriyor. Yeni dönemde de hem üretici hem de kullanıcıdaki bilgi eksikliğine yönelik eğitim çalışmalarına ve uygulamadaki ürünlerin denetlenmesine yönelik çalışmalara ağırlık vereceklerini söyleyen EPSDER Yönetim Kurulu Başkanı Erdem Ateş, “Gündemde olan yeni mevzuatları, standart revizeleri, kentsel dönüşüm, çevre, enerji ve sürdürülebilirlik gibi konuları yakından takip edeceğiz.” dedi.
2023’te yaşanan küresel enerji piyasalarındaki fiyat artışları, ülkemizde meydana gelen deprem felaketi, inşaat maliyetlerindeki artışlar, döviz kurundaki gelişmeler ve seçim, tüm bunlar sektörü nasıl etkiledi? 2023 yılı EPSDER için nasıl geçti ve nasıl çalışmalar gerçekleştirdiniz?
Ülkemizin enerji tüketimi her geçen sene düzenli şekilde artmaktadır. Ne yazık ki, enerjide dışa bağımlı bir ülkeyiz. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığımız’ın verilerine göre, tükettiğimiz enerjinin %70’ini ithal ediyoruz. İthal ettiğimiz enerjiye ödediğimiz rakamlar da her sene düzenli olarak döviz bazında artıyor: 2019’da 41,2 Milyar USD, 2021’de 50,7 Milyar USD ve 2022 için yaklaşık 100 Milyar USD Dolar yurtdışına ülke olarak ödediğimiz ithal enerji faturası bedelidir. Ülkemizde tükettiğimiz enerjinin 1/3’ünü Bina ve Hizmetler Sektörü’nde tüketiyoruz. Enerji tüketiminde binaların tükettiği enerji miktarındaki senelik artış ise genel enerji tüketim artışının oldukça üzerinde ve %17 seviyelerinde. Özellikle, konutları ele aldığımızda, konutlarda kullanılan enerjinin %80’inin ısıtma ve soğutma amaçlı kullanıldığını görüyoruz. İşte doğru malzeme, mevcut mevzuatlara uygun ısı yalıtım malzemesi kalınlığı ve doğru uygulama ile binaların cephelerinde, çatılarında, döşemelerinde, pencerelerinde bütüncül olarak ısı yalıtım yapıldığında, binaların ısıtma ve soğutmasında kullanılan enerjiden %50-60 mertebesinde tasarruf yapmak mümkün. Enerji verimliliğinde binalar çok büyük bir öneme sahipler. Enerji verimliliği sağlamak için bilinen, en etkin, maliyeti en düşük ve verimi en yüksek yöntem ısı yalıtımıdır. İstanbul Havalimanı'nın yatırım maliyetinin 10,25 Milyar Dolar, Çanakkale Köprüsü’nün yatırım maliyetinin 1,25 Milyar Dolar olduğunu ve konutlarda yapılacak doğru ısı yalıtımı ile ülkemizin enerji faturasını yaklaşık %10-15 yani 10 ila 15 Milyar Dolar düşürebileceğimizi düşünürsek, cari açığımızı bu tasarruf ile dengeleyerek pek çok yeni projeyi hayata geçirebiliriz.
Yapım maliyetleri enflasyonla birlikte inanılmaz oranda artarken insanlarımızın alım güçlerinin düşmesi ve krediye ulaşabilme olanağının azalması ile özel inşaatlar durma noktasına geldi. Bundan nispeten daha az etkilenen ise, kamunun altyapı projeleri ve TOKİ projeleri oldu. Hâlâ çok büyük kapasitede TOKİ konut inşaatları, başta deprem bölgelerimiz olmak üzere devam ettirilmektedir. Ayrıca, oturulan binalarda yapılan tadilat, renovasyon ve mantolama ısı yalıtım sistemi uygulamalarında malzeme ve işçilik fiyatlarına gelen büyük fiyat artışlar ve kentsel dönüşüm belirsizliği nedeniyle 2022 yılından itibaren büyük bir düşüş yaşandı ve bu olumsuz durum mevcut binalarda devam etmektedir.
Tüm bu ekonomik olumsuzluklar, sektörümüzü özellikle inşaat sektörüne bağlı olması sebebi ile ısı yalıtım malzemeleri bazında olumsuz etkilenmiş ama buna rağmen EPS pazar liderliğini sürdürmüş ve çok farklı kullanım alanları olması sebebi ile diğer üretim alanları ile bu krizden nispeten daha az etkilenmiş ve büyümeye devam etmiştir. EPSDER olarak ise bu dönemde diğer geliri tamamen üye aidatlarına bağlı tüm STK’larda olduğu gibi artan masrafları karşılamakta çok zorlandık. Yine de EPSDER olarak 2023 yılında genel olarak baktığımızda ise üye ilişkilerimizi geliştirmeye çalıştık. Özellikle sürdürülebilirlik, karbon ayak izinin azaltılması, geri dönüşüm gibi çevre konularında daha faal, daha etkin ve daha yoğun çalışmaya başladık. Geçen yıllarda olduğu gibi ortak pek çok çalışma alanımız bulunan diğer STK’lar ile komisyon çalışmalarına ve temaslara devam ettik ve onlarla birlikte ülkemizi ve sektörümüzü yakından ilgilendiren standart, yönetmelik ve şartname çalışmalarında sektörümüzü temsil ettik. Bunlardan en önemlisi, TS 825’in (Binalarda Isı Yalıtım Uygulama Kuralları) ve NESB (Neredeyse Sıfır Enerjili Bina) ile Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği revizyonu oldu. Bu sayede binalarda kullanılan enerji limit değerleri aşağıya çekilecek ve özellikle yaz aylarında sıcak ve kurak olan illerimiz ve bölgelerimizde sıcağa karşı da ısı yalıtımı yapılacak. Ayrıca, düşük taşıma kapasiteli zeminler üzerine inşa edilecek yapılar için alternatif bir zemin ıslahı yöntemi olan EPS’nin inşaat ve geoteknik mühendisliği alanındaki kullanımı Geofoam Hafif Dolgu teknolojisine yönelik şartname çalışmalarına Karayolları Genel Müdürlüğümüz ile hız verdik. Yakın zamanda KGM Şartnamesi’nde Geofoam’un yer almasını bekliyoruz. Bunlara ilave olarak Geofoam kullanımının yapılara gelen sismik deprem yüklerinin azaltılması alanında bir alternatif olarak performansına yönelik Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ile çalışmalara başladık.
“EPSDER olarak eğitim, bilinçlendirme, piyasa gözetimi ve denetimi çalışmalarımıza üye temaslarımızı arttırarark devam edeceğiz”
EPSDER olarak 2024 yılı için sektöre dair öngörüleriniz nelerdir? Önümüzdeki dönemlerde gerçekleştirmeyi planladığınız yeni proje ve hedeflerinizden bahseder misiniz?
Belediye seçimlerinin 2024 Mart ayı sonu yapılacak olması, finansmana erişim güçlüğünün ve yüksek enflasyon ortamının, ekonomideki belirsizliğin bir müddet daha devam edeceğini, bunun da tüm sanayicilerimizi ve son kullanıcıyı olumsuz etkileyeceğini düşünüyoruz. Ayrıca, piyasada dövizde oluşabilecek olası bir sıçramadan her geçen gün daha fazla bahsediliyor. Ancak, ülkemizdeki konut açığının giderilmesi zorunluluğu, güvensiz ve sağlıksız yapı stokunun kentsel dönüşüm ile yenilenmesi gibi bizi bekleyen olumlu gelişmeler de var.
Önümüzdeki süreçte bir STK olarak eğitim, bilinçlendirme, piyasa gözetim ve denetimi ile üye temaslarımızı arttırarak devam ettireceğiz. Benzerlerini geçmiş yıllarda sektör paydaşları ile pek çok kez yaptığımız bölgesel etkinliklere devam ediyoruz. Bunların haricinde gündemde olan yeni mevzuat ve standart revizeleri ile kentsel dönüşüm, çevre, enerji, sürdürülebilirlik gibi konuları çok yakından takip edeceğiz.
Ayrıca tüm bu ülkesel ve sektörel konuların takibi ve çözümü için üyesi veya irtibat içerisinde olduğumuz TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclisi, PAGEV, İMSAD, İTO, TMMOB, EUMEPS, İZODER gibi STK’lar ile işbirliğini arttırarak devam ettireceğiz.
Yeni dönemde hem üretici hem de kullanıcıdaki bilgi eksikliğine yönelik eğitim çalışmalarına ve uygulamadaki ürünlerin denetlenmesine yönelik çalışmalara da ağırlık vereceğiz.
Sahadaki bilgi eksikliğine ilave olarak Çevre Şehircilik Bakanlığı yetkisinde olan Piyasa Gözetim Denetimi’nin ilgili Bakanlık, Yerel Yönetimler ve Yapı Denetim Firmaları tarafından sağlıklı bir şekilde yapılmaması haksız rekabet unsurlarını doğurmaktadır. Bu dönemde Piyasa Gözetimi Denetimi konusunda, bütün sorumluluğu sadece Çevre Şehircilik Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden ve yerel yönetimlerin sorumlu bölümlerinden beklemeyeceğiz. Her paydaşımıza yönelik eğitimler vereceğiz ve ayrıca yapacağımız ön denetimler ile piyasayı gözlemleyeceğiz, standart ve yönetmeliklere uygun malzemeler üretilmesinin, kullanılmasını takipçisi olup ve doğru malzeme üretim ve kullanımını teşvik edeceğiz. Aksi durumlarda ise, ilgili kamu kurumlarının harekete geçirilmesi için bir STK olarak üzerimize düşeni yapacağız. TS 825’in (Binalarda Isı Yalıtım Uygulama Kuralları) revizyonun tamamlanması, Geofoam’un Karayolları Genel Müdürlüğü Şartnamesi’nde yer almasını ve uygulamasının yaygınlaşması, yapılara gelen sismik deprem yüklerinin azaltılması alanında bir alternatif olarak Geofoam kullanımına yönelik çalışmalarımıza da devam edeceğiz.
Son olarak eklemek istedikleriniz var mıdır?
Isı yalıtımsız mevcut yapıların enerji verimli hale getirilmesi ile sağlıksız ve güvensiz yapı stokundan kurtulmanın tek çaresi olan kentsel dönüşümün devlet politikası haline getirilerek bunların hayata geçirilmesi için gerekli yasal düzenlemeler ile son kullanıcı ve yükleniciye yönelik teşvik, vergi muafiyeti ve finansman kaynağı problemlerinin kamu tarafından çözülmesi gerektiğini düşünüyoruz ve bu hususlarda sektör olarak elimizden geleni yapmaya hazır olduğumuzun bilinmesini istiyoruz.
