İSKİD, Türkiye’de iklimlendirme sektörünü ve klima pazarını geliştirmek için yoğun faaliyetler gerçekleştiriyor. İklimlendirme sektörünün karnesi sayılabilecek veriler ile iklimlendirme sektörünün son durumuna ışık tutan İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı Ayk Serdar DİDONYAN, raporun sonuçlarından ve ısı pompalarının enerji verimliliği için katkılarından bahsetti.
İSKİD, her yıl düzenli olarak yayınladığı sektöre dair verileri, bu yıl 72 reel şirketin katılımı ile değerlendirdi. Raporun sonuçlarından ve hedef pazarlarınızdan bahseder misiniz?
Yaklaşık 29 ürün grubunu kapsayan istatistik verileriyle, önemli ürünlerdeki gelişmeler analiz edildi ve sektörün durumu ile olası gelişmeler hakkında yorumlar oluşturuldu. Rapora göre; Türkiye’nin Avrupa’da üretim üssü konumunda olduğu ve sektörün önemli ürün gruplarından olan %40’a varan enerji tasarrufu sağlayan A++ enerji sınıfı ve inverter kompresörlü split klima ürünlerine talep ciddi şekilde arttı. Güçlü üretici ve distribütör firmalar, tüketicinin hizmet kalitesinde artan beklentilerine yanıt veriyor. AB’ye uyum süreci de özellikle çevre ve enerji verimliliği açısından sektördeki teknolojik gelişmelere önemli oranda ivme kazandırıyor.
İstatistik sonuçlarına göre, en büyük pazar olan split klimalarda geçen yıla oranla üretimde %20, iç pazarda %2 ve ihracatta %20’lik bir artış gözlemlendi. Buna karşılık 5 yıllık veriler ele alındığında split klima üretiminde %130, iç satışta %35 ve ihracatta %260 oranında artış görüldü. Geçtiğimiz yıl ani fiyat artışları, yaz mevsiminin nispeten serin geçmesi ve ekonomik alım gücünün de düşmesiyle iç satışta az bir artış görüldü. Bu durum iç pazarın belli bir doyuma ulaştığı olarak yorumlanabilir. 2023 yılı için de ciddi bir büyüme beklememek gerekiyor. Ancak Türk firmaların ihracat konusundaki gelişimi split klima tarafına da yansıyor ve imalatın, ihracata yönelik arttığını gözlemliyoruz.
VRF / VRV / VRS SİSTEMLERİNİN PAZAR BÜYÜKLÜĞÜ, ÖNCEKİ YILA ORANDA YÜKSELDİ
Bir diğer önemli ürün grubu VRF / VRV / VRS pazar büyüklüğü, önceki yıla göre %15 oranında artış gösterirken ihracat rakamlarında %150 büyüme yakaladı. Verileri değerlendirdiğimizde Türkiye VRF pazarı, aktif satış firması sayısının da artmasıyla iç pazarda büyümeye devam ediyor. Ancak esas büyüme ihracat tarafında. Bu durum birçok çevre ülkenin satış haklarının Türk firmalarına verilmiş olmasından ve çevre ülkelerdeki pazarın büyümesinden kaynaklanıyor. Türki Cumhuriyetler ve diğer ülkelerde Türk müteahhit firmalarının etkinliklerini arttırması ve ürün tedarikini Türkiye’den yapmasını örnek olarak verilebiliriz. Bir diğer unsur da yeni oluşan yerli imalatçıların ana hedef pazarının da yurtdışı olması ihracat verilerini artırıyor. Bu vesileyle yeni yatırımlarla sektörün büyümesini sağlayan yatırımcılara müteşekkiriz.
VRF / VRV / VRS pazar büyüklüğü Çatı Tipi Paket Klimalarda ise 2022 yılında inşaat sektöründeki yatırımlar, alışveriş merkezleri ve büyük marketlerde yaygın olarak kullanılması sebebiyle, önceki yıla oranla üretimde %30 ve pazarda %50 seviyesinde artış görüldü. Bu grupta pazarın Türk Malı ürünlere kaydığı gözlendi. Çatı Tipi Paket Klima ürün grubunda sevindirici bir gelişme olarak ihracatın her geçen yıl arış göstermesi oldu. İhracat rakamları geçen yıla göre %12 düzeyinde artış gösterirken bu artış son 5 yılda %108 olarak kaydedildi. yerli üretim yapan firma sayısı arttıkça iç pazarın da büyümeye devam ettiği tespit edildi. Ancak bu ürün grubundaki en büyük değişimin, son 5 yıl içinde ithalat ağırlıklı bir yapıdan imalat ağırlıklı bir yapıya dönüşmesi, ithalatın çok minimal bir hale gelmesi olarak kaydedildi. İmalatçı sayısının artışı ile Türkiye’nin, özellikle Ortadoğu bölgesinde çok büyük bir tedarikçi haline geldiği, pazarın büyümeye devam ettiği ve edeceğinin altı çizildi.
İSKİD sektör istatistik sonuçlarına göre, ağırlıklı olarak kamu binalarında kullanılan Fancoil cihazlarının imalatında geçen yıla oranla %43’lük bir artış gözlenirken iç satışlarda %20’lik bir artış yaşandı. Fancoil cihaz pazarı her ne kadar 5 yıl önceki düzeyi yakalayamasa da pandemi sırasında durağanlaşan kamu yatırımlarının hareketlenmeye başlamasının pazarın büyümesine pozitif etki ettiği ifade edildi. İhracat rakamları son 5 yıl baz alındığında %40 oranında bir artış gözlemlendi.
Klima Santrali pazarında geçen yıla oranla %14 ve son 5 yılda %22 oranında bir daralma görülse de son 5 yıl değerlendirildiğinde üretimde %12 ve ihracat rakamlarında %57 oranında artış kaydedildi. Kamu yatırımlarının azalmasıyla klima santralinde iç pazarda daraldı. Klima Santrali uygulamalarının bir kısmında Çatı Tipi Klima gibi alternatif çözümlerin kullanımının yaygınlaşmasının bu daralmanın bir nedeni olabileceği görüşü paylaşıldı. Ancak geçmiş 5 yılda üretimdeki artışın bu gruptaki ihracatın artmasından kaynaklı olduğu değerlendirmesine yer verildi.
Sürdürülebilir çevre politikalarıyla birlikte ısı pompalarına olan talep de artış gösterdi. Isı pompalarına olan talebi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Son yıllarda giderek önemi artan Isı Pompalarında, Hava Kaynaklı (Havadan Suya) ürün grubunda elde edilen verilerde ülkemizde Isı Pompaları konusunda son 5 yılda kayda değer bir artış gözlendiği ancak bunun istenilen düzeyde olmadığı vurgulandı. Bu ürün grubunda son 5 yılda ithalat %140 artış gösterdi. Yurtiçi satış %200 seviyelerine çıktı. Ancak Isı Pompaları ürün grubunda yeterli sayıda üretici bulunmadığı tespit edildi.
Avrupa Yeşil Mutabakatı ile Avrupa’nın 2050 yılına kadar nötr kıta olma hedefi kapsamında aldığı tedbirler, enerji temininde dışa bağımlılığı azaltma çabaları ve sağlanan teşvikler ile son yıllarda Avrupa’da ısı pompalarının önemi iyice artmıştır. EHPA verilerine göre 2022 yılında rekor kırılarak 3 milyon adet ısı pompasının satışı gerçekleştirilmiştir (havadan- havaya ısı pompaları dahil).
Türkiye’de ise özellikle son 5 yıldır havadan suya ev tipi ısı pompası satışlarında artış olsa da (yaklaşık %63) pandemiden ve çeşitli sebeplerden dolayı ısı pompası pazarının Avrupa’daki gibi hızlı ve istenilen seviyede büyüyemediği görülmektedir. 2022 yılında bu artış 2021 yılına göre %4 ile sınırlı kalmıştır.
“İklimlendirme sektörü, hızlı teknolojik gelişmeyle Türkiye’de enerji verimliliği standartlarına uygun iklimlendirme cihazları üretiyor”
Isı Pompalarında Türkiye’de tüm dünya gibi kullanımda bir artış gösteriyor. Ancak özellikle Avrupa’nın çok etkilendiği doğal gaz temin sıkıntıları Türkiye’de olmadığından bu cihazların kullanımında bir aciliyet gözlenmiyor. Yurt dışında bu konuda teşvikler verilmesine rağmen ülkemizde henüz hiçbir teşvik gündeme alınmamıştır. Ülkemizde bu konuda acil bir ihtiyaç bulunmadığından henüz kayda değer bir imalatçı da bulunmuyor.
Isı Pompası cihazlarının ana imalatçılarının çoğunun çok büyük adet kapasiteli oluşu ve çok ekonomik maliyetler gerektirmesinden dolayı yerli bir imalatı zorlaştırıyor. Ancak önümüzdeki yıllarda ülkemizde de yeşil mutabakata uyum gerekliliği olarak ısı pompası ürünlerinde büyük artış olacağını beklendiği vurgulandı.
İSKİD olarak Türkiye’de iklimlendirme sektörünü ve klima pazarını geliştirmek için nasıl çalışmalar gerçekleştiriyorsunuz?
Dernek olarak yüzde 90’ını temsil ettiğimiz iklimlendirme sektörü, hızlı teknolojik gelişmeyle Türkiye’de enerji verimliliği standartlarına uygun iklimlendirme cihazları üretiyor. Ülkemizde Avrupa Birliği yönetmelikleriyle uyumlu, yeni nesil gazlar kullanmaya başlandı. İSKİD Türkiye’de iklimlendirme sektörünü ve klima pazarını geliştirmek için yoğun faaliyetler gerçekleştiriyor. Kurduğumuz 14 komisyonla çok yönlü çalışmalar sürdürüyoruz. 1992 yılında kurulan ve bugün 121 üyesi bulunan İSKİD, teknoloji, sağlık, çevre, eğitim ve iç hava kalitesi gibi alanlardaki sosyal sorumluluk projeleriyle topluma hizmet ediyor.
Türkiye üretim kapasitesiyle klima pazarında hem nicelik hem de nitelik yönünden hızlı bir gelişim gösterdi. Pandemide her sektörde olduğu gibi klima pazarında da bir daralma gözlense de ülkemiz pandemi sonrasında uluslararası pazara hızlı bir giriş yaptı. İhracat alanlarını genişleterek yurtdışında haklı ve saygın bir düzeye ulaştı.
