Halk arasında kargir olarak da bilinen kagir kelimesi
dilimize Farsça’dan geçmiştir. Kagirin sözcük kökenine bakıldığında tuğla ve
taştan yapılmış olan anlamına geldiği görülür. Aslında sözcük anlamı, bir nevi
kagir yapı ne demek sorusunun da cevabıdır.
Kolon bulundurmayan, taşıyıcı eleman olarak beton, tuğla
veya taş duvarların kullanıldığı yapılara kagir yapı denir. Yapıya gelen bütün
yükleri bu duvarlar taşır. Kagir yapılara şehirlerden ziyade köylerde daha çok
rastlanır. Kagir sistem, eski bir sistem olduğu için yeni yapılarda çok fazla
tercih edilmez. Fakat özellikle ekonomik olduğundan dolayı günümüzde hala
köylerde kagir evlere rastlanmaktadır.
Kagir Yapı Çeşitleri
Kagir yapılar malzeme çeşitlerine göre tam kagir ve yarım
kagir olmak üzere ikiye ayrılır. Taşıyıcı sistemine göre ise yığma kagir adı
altında çeşitli gruplandırmaları mevcuttur.
Tam Kagir Yapı: Taşıyıcı duvarları tuğla veya taştan
yapılan, döşemeleri ise betonarmeden meydana gelmiş kagir yapılardır.
Yarım Kagir Yapı: Ahşap malzemeler ile imal edilmiş kagir
yapılara yarım kagir yapı denir.
Yığma Kagir Yapı: Yapıda kullanılan taş duvarların, hem
taşıyıcı hem de bölücü duvar olarak kullanıldığı yapılara yığma kagir yapı adı
verilir.
Kagir Yapı Örnekleri
Ülkemizde birçok kagir yapı vardır. Özellikle tarihi
yapılara bakılırsa çoğunun kagir olduğu görülür.
Beyazıt Hamamı – İstanbul
İstanbul Üniversitesi Rektörlük Binası
Sultan Abdülaziz Av Köşkü – Kocaeli
Edirne Muradiye Cami
İstanbul Vefa Lisesi
Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi
Kabataş Erkek Lisesi
Türkiye’de bulunan bazı kagir yapılardır. Bu listede yer
verdiğim yapıların ortak özelliği her birinin tarihi yapı olmasıdır.
Kagir Yapı
Sağlam mı?
Günümüzde kullanılan karkas yapılar, kagir yapılara göre
daha sağlamdır. Kagir yapılarda taşıyıcı elemanlar duvarlardır. Duvarda oluşan
her çatlak kagir yapı için büyük bir risktir. Bir kagir yapının sağlamlığını
etkileyen en önemli faktör ise temelinde kullanılan taşlardır. Temeldeki taşlar
ne kadar dayanıklıysa kagir yapı da o kadar dayanıklı olur.
