İnşaat maliyetlerindeki artış ve konut kredi faiz oranlarındaki değişikliklerin etkisiyle, 2024 yılı itibarıyla Türkçimento sektörü iç satışlarında bir gerileme yaşamıştır. Öte yandan, ihracat küresel ekonomik ve jeopolitik gelişmelerden olumsuz yönde etkilenmiştir. Ancak, deprem konutları ve kentsel dönüşüm projelerinin etkisiyle iç satışlarda bir artış gözlemlenmiş, fakat bu artış 2018 yılındaki zirve seviyelerinin gerisinde kalmıştır. Üretim, tarihi zirvelere ulaşırken, klinker ihracatı %43 oranında bir artış göstermiştir. Buna karşın, nihai çimento ihracatında %14'lük bir düşüş yaşanmıştır.Türkçimento sektörü, düşük karbonlu üretim ve çevre dostu mevzuatlara uyum sağlama çalışmalarını sürdürüyor. TÜRKÇİMENTO Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Yücelik, 2025 yılı için iç satışlarda büyüme beklediklerini, ancak ihracatın küresel dinamiklere bağlı olarak dalgalanabileceğini ifade etti.
2024'te yaşanan inşaat maliyetlerindeki artışlar, döviz kurundaki dalgalanmalar, enerji fiyatlarındaki yükselme, kredi faiz oranlarındaki değişiklikler, tedarik zinciri sorunları, çevresel düzenlemeler gibi faktörler sektörü nasıl etkiledi? 2024 yılı TÜRKÇİMENTO için nasıl geçti?
2024 yılında inşaat maliyetlerindeki artış ve özellikle konut kredi faiz oranlarındaki değişiklikler, inşaat sektörünü olumsuz etkilemiştir. Bu durum, yeni konut inşaatlarında (deprem konutları hariç) gerilemeye yol açmış ve çimento tüketimi beklentilerin altında kalmıştır. Ayrıca, enerji fiyatlarındaki artış, enerji tedariğinde yaşanan zorluklar ve çevresel yükümlülükler sektörümüzün maliyet yapısını olumsuz etkilemiştir. Uluslararası piyasalardaki jeopolitik gelişmeler ve ekonomik belirsizlikler, iç piyasa ve ihracat pazarlarında talep azalmasına yol açmış, sektörümüzün nakit akışını zorlaştırmış ve işletme sermayesi ihtiyacını artırmıştır.
İç satışlarımız, deprem konutları ve kentsel dönüşüm projelerinin olumlu etkisiyle son 1,5 yıldır artmaktadır. Ancak, iç satışlarımız 2018 yılındaki zirve seviyelerinin altında kalmaktadır. 2024 yılı itibarıyle yıllık üretim miktarımız tarihi zirvelere ulaşırken, 10 aylık dönemde toplam ihracatımızda %3 daralma yaşanmış, ancak klinker ihracatı %43 artmıştır. Nihai ürün olan çimento ihracatında ise %14 gerileme gözlemlenmiştir.
2024 yılında, İklim Kanunu ve ulusal emisyon sisteminin kurulması gibi yeni düzenlemeler hazırlanmış ve bu süreç ilerleme kaydetmiştir. Avrupa Birliği'nin öncülüğünde “Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması” gibi konuları takip ederek, düşük karbonlu üretim yol haritamızda sektöre ve kamuya düşen rolü, özellikle finansman ihtiyacı başta olmak üzere paydaşlarımıza ilettik. Üyelerimiz, karbon yakalama ve hidrojenin yakıt olarak kullanımı gibi yenilikçi teknolojilerde mevzuat ve finansman desteği olmadan hedeflerine ulaşamazlar.
Düşük karbonlu üretim hedefinde, klinker oranını düşürmeye yönelik yapılan çalışmalar 2024 Mart ayında yayımlanan mevzuatla önemli bir dönüm noktası oluşturdu.
Bu düzenlemeyle, 2025 yılından itibaren kamu ihalelerinde yeşil çimento olarak tanımlanan düşük klinker oranlı çimentoların kullanımının desteklenmesi kararı alınmıştır. Bu gelişme, önümüzdeki 10 yılda sektörde 11 milyon ton karbon salınımını azaltma, 1,3 milyon ton petrokok ve kömür ithalatını engelleme ve 500 milyon ağaca eşdeğer çevresel fayda sağlama potansiyeli sunmaktadır. Sektör, düşük karbonlu üretimle birlikte yeşil mutabakata uyum, alternatif yakıt ve hammadde kullanımı, enerji verimliliği ve dijitalleşme gibi alanlarda da ilerleme kaydetmek durumundadır.
“2025 yılının ilk yarısında, deprem konutlarının etkisiyle iç piyasada değişiklik görmüyoruz”
2025 yılı için sektöre dair öngörüleriniz, hedefleriniz ve gerçekleştirmeyi planladığınız projeleriniz nelerdir?
2025 yılının ilk yarısında, deprem konutlarının etkisiyle iç piyasada değişiklik görmüyoruz. Ancak 2025 yılında ülke ekonomisinin soğutulma çalışmalarının devam etmesiyle de yeni projelerin azalacağı ve bunun da çimento satışlarına yılın ikinci yarısında olumsuz etkisi olacağını tahmin ediyoruz. İhracatta ise 2025 yılını, 2024 yılına benzer ihracat hacimleriyle kapatacağımızı öngörüyoruz.
İhracattaki daralmanın, yakın coğrafyamızdaki savaş durumunun bitmesi ile toparlanmasını bekliyoruz. En büyük çimento ihraç pazarımız olan ABD’de seçim sonuçlarının da ihracatımıza olumlu etki yapacağını değerlendiriyoruz. Nitekim, seçim sonrası ortaya çıkacak politikalar sektörümüz tarafından yakından takip edilmektedir. ABD’deki politik ve ekonomik değişimler ihracat konusunda belirleyici olacaktır. Gazze’de yaşanan çatışma ortamı nedeniyle durdurulan İsrail'e ihracatın, barış sağlandıktan sonra tekrar başlayacağı öngörülmektedir. Tüm bu gelişmeler, sektörün ihracat performansını belirleyecektir. Bu çerçevede sektörümüz küresel pazar dinamiklerine uyum sağlayarak ihracat stratejilerini yeniden gözden geçirecektir. Diğer taraftan, mevcut konjonktürün sürmesi halinde çimento ihracatının azalarak devam edeceğini düşünüyoruz.
