İklimlendirme Sektörü 2023 yılının ilk çeyreğinde son dönemlerin en yüksek ihracatını gerçekleştirdi. İklimlendirme Sanayi İhracatçıları Birliği (İSİB) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Şanal, iklimlendirme sektörünün ihracatını, iklimlendirme sektöründeki yeni teknolojileri ve çevresel sürdürülebilirlik için ısı pompalarının önemini anlattı.
İSİB, Almanya’nın Frankfurt şehrinde düzenlenen ve dünyanın en büyük altyapı, bina, enerji, iklimlendirme teknolojisi ve yenilenebilir enerji fuarlarından biri olan ISH Frankfurt 2023’te yerini aldı. ISH Frankfurt fuarı nasıl geçti? Fuarda Türkiye’deki firmalara yönelik talep nasıldı? Fuarda ön plana çıkan ürün grupları nelerdir?
İklimlendirme Sanayi İhracatçıları Birliği (İSİB), 13-17 Mart tarihleri arasında Almanya’nın Frankfurt şehrinde düzenlenen Dünya’nın en büyük altyapı, bina, enerji, iklimlendirme teknolojisi ve yenilenebilir enerji fuarı olan ISH Frankfurt 2023’e toplam 65 m²’lik iki info stant ile katıldı. Yaklaşık 260 bin metrekarelik alanda 2.500’ün üzerinde uluslararası katılımcının yer aldığı; ilgili sektörlerden üreticiler, perakendeciler ve inovasyon sahibi firmalardan yönetici ve yetkililerin ziyaret ettiği fuara Türk İklimlendirme Sektörü’nden 128 firma katıldı. Fuar’a İSİB’i temsilen Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Şanal, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeki Poyraz, Yönetim Kurulu Üyeleri Ali Aktaş ve Ömer Duyar iştirak etti.
15 Mart tarihinde ise Mostra Convegno Expocomfort (MCE) 2024 Fuarı kapsamında Reed Exhibition İtalya Direktörü Massimiliano Pierini, Uluslararası Satış Müdürü Barbara Mauri ve İtalyan Ticaret Odası Genel Sekreteri Fatih Ayçin ile İSİB standında bir görüşme gerçekleştirildi. Görüşmede gelecek yıl yapılacak MCE 2024 Fuarı’ndaki gündem maddeleri konuşuldu. 6 Haziran’da İtalyan Büyükelçiliği’nde gelecek yılın planlamalarına ilişkin bir lansman toplantısı yapılacağı belirtildi.
Almanya pazarı 3 trilyon dolarlık toplam büyüklüğü, 120 milyar dolarlık iklimlendirme sektörü büyüklüğü ile Türkiye ve sektörümüz açısından en önemli pazarlardan biri. Sıhhi tesisat, ısıtma ve iklimlendirme tesisatçıları ve endüstrisi, sistem planlamacıları ve mühendisleri, toptancılar ve perakendeciler, mimarlar, iç mimarlar, tasarımcılar, inşaat ve konut sektörü yatırımcılarının yoğun ilgisinin olduğunu fuar Türk İklimlendirme Sektörü için Dünya’daki en önemli iki fuardan biri konumunda. Sektörümüz firmaları “Bizim Standımız Sizin Standınız” konsepti ile oluşturulan İSİB standında oldukça yoğun bir şekilde B2B görüşmeleri gerçekleştirdi. Fuar’da ısı sistemlerindeki değişimler paralelinde ısı pompası sistemleri ön plana çıktı. Pek çok firmanın ısı pompasına yönelik çözümleri fuarda katılımcıların yoğun ilgisi ile karşılaştı. Bununla birlikte taze hava ünitelerinde ise birçok yeni ürün ve ekipman da fuarda yer aldı.
“Isı pompalı elektrikli binalar, bina karbonsuzlaştırması için net bir yol sağlamaktadır”
Yaşanabilir çevre ve sürdürülebilirlik adına uygulanan Avrupa Yeşil Mutabakatı birtakım değişiklikleri de beraberinde getirdi. Yaşanan gelişmeler ısı pompası sistemlerini nasıl etkiler? Son teknolojilerle birlikte ısı pompası sektörüne yönelik talebi nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu noktada firmaların atması gereken adımlar nelerdir?
Isı pompaları, evinize veya işyerinizde ısıtma, soğutma ve kullanım sıcak suyu sağlamak için ortamdan doğal ısıyı alan ve sonrasında bu ısıyı kullanılabileceği daha yüksek bir sıcaklık ve basınca dönüştüren ve pompalayan cihazlardır. Bu ortam hava, su veya toprak olabilir. Bu şekilde hava kaynaklı, su kaynaklı ve toprak kaynaklı olmak üzere üç tip ısı pompası var.
Ülkemizde yoğun bir şekilde hava kaynaklı ısı pompaları kullanılmaktadır. Hava kaynaklı olanların verimlilik değerleri oldukça iyidir. Su kaynaklı ve toprak kaynaklı ilk yatırım maliyetleri çok yüksek olması nedeniyle henüz tercih edilmemektedir. Isı pompaları, en yoğun karbonlu elektrik şebekeleri hariç tümünde sera gazı emisyonlarını düşürürken doğalgazdan üretilen elektrikle çalıştırıldığında bile daha az karbon emisyonu üretir. Düşük karbonlu veya yenilenebilir olarak üretilen elektrikle birleştiğinde, ısı pompalı elektrikli binalar, bina karbonsuzlaştırması için net bir yol sağlamaktadır.
Tüm dünyada ısı pompası pazarında büyük artış
Avrupa Isı Pompası Birliği (EHPA) verilerine göre 2022’de satılan ısı pompalarının yaklaşık dört milyar metreküp doğal gazın yerini alabileceğini ve yaklaşık sekiz milyon ton karbon emisyonunu önleyebileceğini ortaya koydu. EHPA, Avrupa’nın tüm ısı pompası stokunun artık 54 milyon ton karbon emisyonunu önlediğini tahmin ediyor. Avrupa’da gelişmekte ve hızla büyümekte olan ısı pompası pazarı, geçtiğimiz yıl yaşanan Rusya- Ukrayna savaşı ile beraber doğalgaz kısıntısı ile birlikte en yüksek noktasına ulaştı. Geçtiğimiz yıl pazar 2,5 kat büyüdü. Tüm Dünya’da da pazarın büyümesi ve ısı pompasına talep arttığını görüyoruz. 2030 yılında Avrupa ısı pompası pazar büyüklüğünün yıllık 8 milyon adete ulaşacağı beklenmektedir.
EHPA verilerine göre, Avrupa’da konut ve ticari binaların yaklaşık yüzde 16’sına düşük karbon teknolojisi ile ısıtma sağlayan toplam ısı pompası sayısı şu anda 20 milyon civarında. Rakamlar, yıllık satışların 2022’de yüzde 38 artarak toplamda yaklaşık üç milyon adede ulaştığını ve ısı pompası satışlarının yüzde 34 arttığı 2021’de belirlenen rekoru geride bıraktığını gösteriyor. Polonya, ısı pompası satışlarının yıldan yıla ikiye katlanmasıyla en hızlı büyümeyi kaydederken, Çek Cumhuriyeti ve Hollanda satışlarında sırasıyla yüzde 99 ve yüzde 80 artış kaydetti. Bununla birlikte, satışlar yıllık bazda yüzde 37 artış gösterdi ve 2022’de satılan yarım milyondan fazla ısı pompasıyla tam hacim açısından başı çeken İtalya oldu. İtalyan pazarı, yeni ısı pompalarına olan talebin artmasına yardımcı olan yeşil bina tadilatları üstlenen haneler ve işletmeler için vergi indirimlerinden ve teşviklerden yararlandı. İngiltere ısı pompası pazarının geçen yıl satışların yüzde 40 artmasıyla etkileyici bir büyüme kaydetti. Bununla birlikte ısı pompalarındaki etkileyici büyüme arz talep dengesinde bozulmalara yol açmaya başladı. Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada arzı karşılayacak miktarda üretim söz konusu değil. Bunun için Avrupa’daki uluslararası firmalar bu ihtiyacı karşılamaya yönelik büyük yatırımlar yapmaya başladılar.
Türkiye’deki ısı pompası iç pazarına baktığımızda ise tüketim düşük miktarda seyrediyor. Yıllık yaklaşık 13 bin adet satış yapılıyor. Ülkemizde ısı pompalarının yaygınlaşmamasının en büyük nedeni hâlâ birçok şehirde doğalgazın kullanılmasıdır. Tüketiciler doğalgaz ile ısınmayı tercih ediyor. Bununla birlikte ısı pompasının ilk yatırım maliyetinin de yüksek olması doğalgazın bulunduğu yerlerde tercih edilmemesinin bir diğer nedeni olarak öne çıkıyor. Isı pompası üretimi konusunda Türkiye şu anda ne yazık ki başlangıç seviyesinde bulunuyor. Sektör firmalarımız ve özellikle uluslararası firmalar bu doğrultuda yatırıma başladılar. Türkiye’de üretim yapan özellikle uluslararası firmaların 2024 yılında 500 bin adet üretim kapasitesine ulaşacağını öngörüyoruz. Fakat yatırımları daha çok Türkiye’de çekebilmek için iç pazara yönelik tüketimi artırmamız gerekiyor. Avrupa’daki tüm ülkeler ısı pompası kullanımını teşvik ediyor. Isı pompası kullanıcısının gelir seviyesine göre yüzde 50 ile yüzde 90 arasında devlet teşvikler söz konusu. Avrupa’daki devletler ülkesel bazdaki karbon salımı emisyonlarını düşürmek için de ısı pompası kullanımını ciddi bir oranda teşvik ediyor. Bu konu yakın tarihte masamıza gelecek ihracatta karbon vergisi için son derece önemlidir. Ülkemizde de ısı pompasının yaygınlaştırılması için bu tür teşviklerin de uygulanması gerekiyor. İlerleyen dönemlerde karşılaşacağımız karbon vergisi konusunda da ülkemiz açısından ülke emisyonlarını düşürmemiz anlamında ısı pompası kullanımını devletimizin de teşvik etmesi gerekiyor.
“Global alandaki ısı pompası yatırımlarını Türkiye’ye kaydırmak için iç pazarı büyütmemiz gerekiyor”
Isı pompası üretimi konusunda son dönemde kaçırdığımız bir diğer nokta ise Avrupa’dan üretim yatırımı çeken ülkelerden biri olmamamız. Ne yazık ki uluslararası firmaları ülkemize kaydıramadık. Bunun en büyük nedeni biraz önce belirttiğim ısı pompasının iç pazarımızın küçük olması. Bu nedenle uluslararası yatırımlar ısı pompasının çok kullanıldığı Çekya ve Polonya’ya kaydı. Bundan sonraki yatırımları Türkiye’ye kaydırmak adına iç pazarı büyütmemiz gerekiyor.
Yeşil mutabakat sonrasında ısıtma sistemlerinde de köklü değişiklikler göreceğiz. Ülke olarak çok güçlü olduğumuz kombi üretimi özellikle Avrupa’da yavaşlama trendine girecek. Bu yıl özellikle ısıtma cihazları ihracatındaki payımızdaki küçülmeden de bunu görüyoruz. Bu noktada ısıtma ekipmanları üreticisi firmalarımızın ısı pompası üretimine yönelik hazırlıkları öne çıkacak. Bu yatırımları ülkemize çekebilmek adına ve ihracatımızın da bu değişimde zarar görmemesi için ısı pompası üretimlerinin stratejik ürün kapsamına alınarak iç pazarında büyütülmesi için devletin uygulayacağı birtakım teşviklerle, yatırım desteklerine ihtiyacımız bulunuyor.
Yüksek performansa sahip, enerji verimli ve kaliteli ürünler için AR-GE ve inovasyon çalışmalarının önemi nedir?
Gelecekte doğalgazlı sistemlerin yerini hidrojen yakıtlı sistemlerin alması söz konusu. Bu konuda firmalarımızın çalışmaları devam ediyor. Burada enerji üretimi ve depolaması konusunda PV sistemlerinin de gelişimi ile birlikte firmalarımız yatırım ve AR- GE çalışmalarına devam ediyor. Enerji depolama sistemleri geliştikten sonra ısı pompası sistemleri ile sıfır maliyetli ısınma ve soğutma ihtiyaçları karşılanacak. Önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte ilk yatırım maliyeti haricinde iklimlendirme sistemleri kullanım enerji maliyetleri sıfıra yakın çok sembolik bir rakamlar tutarında olacaktır.
Sonuç olarak enerji ithalatımızın hacmi düşünüldüğünde ülke olarak ısı pompası sistemlerinin kullanımını teşvik edici yönetmelikleri ülke olarak hızlı bir şekilde yürürlüğe geçirmemiz gerekmektedir. Yapılacak teşvik ödemelerinin geri döngüsü çok kısa sürede enerji ithalatımızın azalması ile ülkemiz ekonomisine geri dönecektir.
“Türk firmalarımız için yeni dönemin çok hareketli ve verimli geçeceğine inanıyoruz”
2023 yılının ilk çeyreğini geride bıraktık. 2023 yılının ilk çeyreği ihracat noktasında nasıl geçti? 2023 yılı hedeflerinizden, eğitim çalışmalarınızdan, organizasyonlarınızdan ve hayata geçirmeyi planladığınız projelerinizden bahseder misiniz?
Türk İklimlendirme Sektörü, 2023 yılının mart ayı itibariyle 671 milyon dolarlık ihracat büyüklüğü ile sektöründe tüm zamanların en yüksek rakamına ulaştı. Bununla birlikte sektör 2023’ün ilk çeyreğini bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 9,1 artışla 1 milyar 757 milyon dolarlık ihracat büyüklüğü ile kapattı. Sektörün ihracatı, Türkiye ihracat ortalamasının üstünde gerçekleşirken ihracatın ithalatı karşılama oranı ise %92,8 olarak gerçekleşti.
Yalıtım Malzemeleri alt sektörü haricinde tüm alt ürün gruplarında ihracatını artıran Türk İklimlendirme Sektörü, 2023 yılının ilk çeyreğinde 2022 yılının aynı dönemine göre, Isıtma Sistem ve Elemanları alt sektöründe yüzde 7,9 Soğutma Sistem ve Elemanları alt sektöründe yüzde 3,9, Klima Sistem ve Elemanlarında yüzde 11,3, Tesisat Sistem ve Elemanlarında yüzde 11, Havalandırma Sistem ve Elemanlarında ise yüzde 16,6 ihracat artışı sağladı. 2023 yılının ilk çeyreğinde ihracatın en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Almanya, İtalya, Rusya, Birleşik Krallık ve Fransa oldu. Sektörün kilogram birim fiyatı 2022 yılının ilk çeyreğinde 5,2 dolar iken 2023 yılının ilk çeyreğinde 6,3 dolara çıktı.
Türk İklimlendirme sektörü olarak dünya pazarından yüzde 1,5’luk pay almak en büyük hedefimiz. 2023 yılı ilk çeyrek rakamları da bunu destekliyor. İhracatçılarımız için tüm sektör paydaşları ile birlikte pazarlama ve iletişim anlamında ciddi çalışmalar yapıyoruz. Bu yıl şu ana kadar Rusya’dan Slovakya’ya, Senegal’den Endonezya’ya kadar geniş bir perspektifte 13 adet fuar, milli katılım ve ticari heyet organizasyonları düzenledik. Yılın sonuna kadar 40’ın üzerinde etkinliği ihracatçılarımızın hedefleri doğrultusunda gerçekleştireceğiz. Türk İklimlendirme Sektörü, Türkiye’de TİM verilerine göre ihracatta 11. büyük sektör konumunda. Ülkemiz ihracatı ve uluslararası piyasalarda etkinleşmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Pazarlamadan satışa, iletişimden uygulamaya kadar Türk İklimlendirme sektörü, tüm paydaşları ile koordineli, verimli ve iştahlı bir şekilde ilerliyor. Avrupa’da değişen enerji kullanım çeşitlerine yönelik doğru cihaz ve ekipmanları sağlamak adına üretim çalışmalarına hızlı bir şekilde devam ediyoruz. Bu anlamda yurtdışından Türkiye’ye yatırımlarında arttığını görüyoruz. Türk firmalarımız için yeni dönemin çok hareketli ve verimli geçeceğine inanıyoruz.
2022 yılı İSİB ve iklimlendirme sektörü için nasıl geçti? 2022 yılında en fazla ihracat yapılan ülkeler hangileri oldu ve en fazla talep hangi ürün gruplarına yönelik gerçekleşti?
Türk İklimlendirme sektörü 2022 yılında 6,7 milyar dolarlık ihracat büyüklüğü ile geçen yıla göre yüzde 7,9 büyüme kaydettik. Isıtma Sistem ve Elemanları alt sektörü haricinde tüm alt ürün gruplarında ihracatını artıran sektörümüz, 2022 yılında 2021 yılına göre, Soğutma Sistem ve Elemanları alt sektöründe yüzde 21,5, Klima Sistem ve Elemanlarında yüzde 27,3, Tesisat Sistem ve Elemanlarında yüzde 8,4, Havalandırma Sistem ve Elemanlarında ise yüzde 10, Yalıtım Malzemelerinde ise yüzde 20 ihracat artışı sağladı. Isıtma Sistem ve Elemanları alt sektöründe ise yüzde 7,9’luk bir gerileme kaydedildi.
2022 yılında ihracatın en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Almanya, Birleşik Krallık, İtalya, Rusya ve Fransa oldu. Sektörün kilogram birim fiyatı 2021 yılında 4,63 dolar iken 2022 yılında 5,35 dolara çıktı. Bu da katma değerli ürün üretme konusunda sektörümüzün etkin olduğunu ispat ediyor. 2022 yılında Avrupa ülkelerinin yanı sıra, potansiyel vadeden ve ülkemizin hak ettiği kadar pazar payı alamadığı Orta Asya ülkeleri, Balkan ülkeleri, Afrika ve Güney Amerika ülkelerinde pazar payımızı da artırdık.
2022 yılında ihracatçılarımız için 23 ayrı yurtdışı fuara milli katılım, info stand modellerimizle iştirak ederken Özbekistan, Brezilya ve Arjantin ile Macaristan’a Sektörel Ticaret heyetleri düzenledik. Ayrıca Kuzey Afrika ülkelerinden ve Balkan ülkelerinden gelen heyetlere ayrı ayrı alım heyeti organizasyonu gerçekleştirdik. Temmuz ayında sektörümüzün en önemli fuarlarından biri olan Milano’da düzenlenen Mostra Convegno Expocomfort Fuarı’nda Birliğimizin girişimleriyle Türkiye Partner Ülke oldu. Fuara toplam 139 ihracatçı firmamız iştirak etti.
2022 yılı içinde Dolar-Euro parametre değişkenliğinden dolayı sektörümüz olumsuz etkilendi. Sektörün ithal girdi maliyeti %60 oranında dolar bazlı yapılırken sektör ihracatımızın %65’ini euro bazlı yapıyoruz. Bu nedenle iklimlendirme sektörü ihracatının ithalatı karşılama oranı da bu yıl % 93,5 seviyesinde gerçekleşti. Dünya’dan aldığımız pay ise sektör olarak yüzde 1,37 oldu. Türk İklimlendirme Sektörü, split klimadaki üretim kapasitesi ile Avrupa pazar lideri, radyatör ve havlupan ihracatında ise dünya lideri konumunda. Kombi, havalandırma ekipmanları ve esnek hava kanalları üretiminde dünyanın üretim üssü olma yolunda emin adımlarla devam ediyoruz. Soğutma, tesisat, yalıtım gibi diğer ürün gruplarında da benzer başarıları yakalamayı ve dünya sıralamasında orta vadede ilk 10’a girmeyi hedefliyoruz.
