“Mimarlık bir vizyonu şekillendirme sanatıdır” mottosuyla yola çıkan ve tasarımlarıyla kullanıcılara sınırsız paylaşım alanları ile sonsuz etkinlik mekânları sunan XL Architecture + Engineering, Withco Projesi ile de, hem şiirsel hem işlevsel bir mekân yaratma amacını taşıyor. XL Architecture + Engineering’in projelerini, tasarım yaklaşımlarını ve Withco Projesinin detaylarını konuştuğumuz XL Architecture + Engineering kurucusu Yüksek Mimar Arda Işık, “Bir projeyi kurgularken önerdiğimiz tasarım stratejisiyle hem ön tasarıma ait iş planı, pazarlama, fizibilite gibi unsurları hem de tasarım sonrasına ait işletme, bakım, sürdürülebilirlik ve kontrol gibi unsurları kurgulamaya çalışıyoruz.” dedi.
WITHCO Paylaşımlı Ofis ve Ortak Çalışma Alanı projesinde, “Hayal Etmek/İlham Vermek” gibi tasarım araçlarının büyük bir rol oynadığına inanılıyor. Bu yaklaşım, bir mekânın sadece işlevsel değil, aynı zamanda kullanıcıların yaratıcı düşünmesini teşvik edecek şekilde tasarlanmasını sağlıyor. Bu prensiplerin projeye olan etkilerini nasıl tanımlarsınız?
Her mekânsal kompozisyon bir iletişim dili de ortaya koyar. Belli bir kurguya bağlı olmayan bir düzenleme kakafonik olarak nitelendirilebilecekken, farklı anlatım tekniklerini ya da zamansal-mekânsal özellikleri taşıyan mekânlar eklektik ya da seçmeci anlatımlı olarak nitelendirilebilirler. Belli bir anı-durumu anlık ve didaktik, sığ şekilde ifade eden mekânlar jenerik mekân olarak nitelendirilirken etkileşim kurabilen ve elle tutulan/elle tutulamayan değerleri formal temsiller ya da ritüeller yoluyla aktarabilen mekânlar ise kullanıcı/ziyaretçilerinde yarattıkları nosyon ile mekâna dair bir iz bırakırlar. Zamanla değişen durumlar bu aktarıma şiirsel bir katman kazandırırken, kullanıcı/ziyaretçilerinde farklı zamanlar ve farklı karşılaşmalar için de ilham verir ve hayal kurdururlar. Bu şiirsel anlatıma sahip ve kullanıcı/ziyaretçisiyle etkileşim, değişim/dönüşüm halindeki mekânları tasarlamak ofisimizin de en önemli motivasyonlarından birisidir.
Mekânsal ve kurgusal karakter açısından inovatif bir ofis ve ortak çalışma alanı tasarlamak, kullanıcıların sosyal etkileşimlerini artırmayı hedeflemek gibi zorlukları beraberinde getiriyor. Bu projede, kullanıcıların paylaşımlı alanlara katılımını teşvik etmek için nasıl bir yaklaşım geliştirdiniz? Bu bağlamda, tasarımın fiziksel unsurlarının etkisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Öncelikle tüm tasarımlarımızda kurgunun temel yapıtaşlarından birisi mekânın kullanıcı/ziyaretçilerini kamusal alandan başlayarak içine alan paylaşımlı boşluktur. Bu hem mekânsal hikâyenin daha en başından paylaşılmasını hem de bu paylaşımın mekânın çeperlerini delik deşik ederek -iç/dış ayrımını da tartışılır hale getirerek- tüm mekânsal alan boyunca sürmesini garantiler. Withco’da da benzer şekilde kullanıcı/ziyaretçi giriş alanından katıldığı boşluğun içinde salınarak şömineli oturma alanı, salıncaklı oturma alanı, café oturma alanı, zürafa heykeli ve çevresi, kırmızı merdiven, amfi, vb. çapalara tutunarak son katın son ortak alanına kadar uzanabilir. Dolayısıyla hem mekânsal hikâyenin otomatikman ve doğal bir oyuncusu haline gelir, hem de gören ve görülen aktif bir ajan olarak diğer kullanıcı/ziyaretçilerle mekânı ve eylemi paylaşır. Tüm bu boşluk fikri ve boşluğun içindeki çapalar mekânın fiziksel kompozisyonunu oluştururken yine ofisimizin önerdiği mekânsal mekanizmalar ve prosedürlerle katmanlaşırlar.
“Withco Projesi, %75 dolulukla başlayıp, 1 yıl içinde %100’e ulaşarak büyük bir başarıya imza attı”
Projelerin başlangıcında, stratejik planlama, iş planı, pazarlama ve maliyet hesaplamaları gibi detaylarla karşılaşmak kaçınılmaz. Ancak, tüm bu unsurların başarılı bir şekilde uyum içinde çalışması da bir başarıdır. Bu süreçte karşılaştığınız en büyük zorluklar nelerdir? Bu sürecin sonunda projeye dair hangi sonuçlar sizi en çok tatmin etti?
Ofisimizin önerdiği kutu stratejisi tüm bu ön tasarım paradigmaları ve kavramlarını kurgulamayı ya da yapılandırmayı mümkün kılıyor. Diğer taraftan, zaman içinde değişen parametreler önerilen yapının mutlak bir şekilde çalışmasına izin vermediği üzere, ürettiğimiz projenin öngördüğümüze yakın işlemesi için “kısmet” diyoruz... Ülkemizdeki binlerce öngörülemeyen faktörden birisi aktüelize olabilir ve proje çok farklı bir bağlamda çalışmak zorunda bırakılabilir. Bununla birlikte Withco Projesi’nde işletmenin 3 ay sonunda %75 ve 1 sene içinde %100 doluluğa ulaşması, bu doluluğu hizmet verdiği son 5 yılda sürdürmeye devam etmesi ve talep doğrultusunda 2023 yılında yan binaya da büyüyerek 87 olan ofis sayısının 146’ya çıkması bir başarı ölçütü olarak değerlendirilebilir.
Bir projeyi kurgularken önerdiğimiz tasarım stratejisiyle hem ön tasarıma ait iş planı, pazarlama, fizibilite gibi unsurları hem de tasarım sonrasına ait işletme, bakım, sürdürülebilirlik ve kontrol gibi unsurları kurgulamaya çalışıyoruz.
XL Mimarlık + Mühendislik olarak, projede hem mimari tasarımı hem de sanatı birleştiren bütünsel bir yaklaşım önerdiniz. Bu tasarım anlayışının, mekânın hem estetik hem de işlevsellik açısından nasıl bir etki yarattığını gözlemlemek önemli. Tasarımda karşılaştığınız en büyük engelleri nasıl aştınız? Bu yaklaşımın projeye nasıl bir katkısı oldu?
Bir projeyi kurgularken önerdiğimiz tasarım stratejisiyle hem ön tasarıma ait iş planı, pazarlama, fizibilite gibi unsurları hem de tasarım sonrasına ait işletme, bakım, sürdürülebilirlik ve kontrol gibi unsurları kurgulamaya çalışıyoruz. Daha doğrusu bu kurguyu beklenilenden çok daha üstün bir seviyeye ulaştırmayı hedefliyoruz. Daha çok analitik düşünce ve matematiğin hâkim olduğu bir süreç... Diğer taraftan bu verileri tasarım sürecinde ofisimizin üst anlatısına uygun şekilde bir dizgeler bütününe aktarıyoruz. Bu dizgeler bütünü söylem, formal temsiller, paradigmalar, mekanizmalar, prosedürler ve kavramlardan kurulmuş oluyor. Yaptığımız aktarımın nihai kompozisyonu ise tasarımcı tarafından eşsiz ve şiirsel bir temsil olarak yorumlanıyor. Dolayısıyla, sonuç ürün; hem tüm sayısal hedefleri sağlama iddiasındayken hem de şiirsel ve sadece kullanıcı/ziyaretçisi için değil ama tüm şehirli unsurlar için bir değer yaratma iddiasında bulunuyor. Yeni, deneyime ve etkinliğe açık bir ürün…
Withco Projesi: Sınırsız Paylaşım Alanları ve Sonsuz Etkinlik Mekânları
WITHCO'nun sunduğu ortak alanlar, kullanıcılar arasındaki etkileşimi teşvik etmeyi amaçlıyor. Sosyal etkileşimi arttıran fiziksel unsurlar eklemek, kullanıcılar arasındaki topluluk hissini güçlendirebilir. Bu bağlamda, kullanıcılar arasındaki etkileşimi nasıl geliştirecek sosyal veya fiziksel unsurlar eklemeyi planladınız? Tasarımda bu unsurların önemi hakkında ne düşünüyorsunuz?
Daha önce de bahsettiğim gibi mekânsal kompozisyonumuzun ana fikri paylaşılan boşluk fikriyle oluşturulmuştur. Burada koral (açık) ve neredeyse kır alanı gibi sınırsız bir paylaşım alanında otonom şekilde varolan etkinlik veya çekim alanlarından bahsedebiliriz. Bu çekim alanlarının bazıları heykel (zürafa heykeli gibi) etrafında oluşturulmuşken, bazıları şömine etrafında oturma alanı gibi, bazıları amfi gibi bazılarıysa ikonik kırmızı merdiven gibi mekânsal uzam oluşturur ve yer tanımlarlar. Withco içinde “nerede buluşalım” sorusunun cevabı; kafénin önünde, heykelin yanında, hamakta, hamağın arkasındaki koltukta, son kat merdiven holünde, vb. olabilir. Dolayısıyla sınırsız ve dışarıya doğru katlanan bir paylaşım alanında sonlu olmayan etkinlik/çekim mekânları sunar.
Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?
Withco, ofisimizin tasarım stratejisini söylemiyle birleştirdiği etkileyici bir proje oldu. Her projemizi ayrı bir (f) fonksiyon olarak çalıştığımız üzere kendisi de bir model oluşturdu ve yakın zamanda farklı lokasyonlarda (farklı (f) değerleriyle) şubeleriyle yer alacak. Bu da gurur verici. Zarf için ürettiğimiz model de aynı şekilde Ek Bina’da kendisini yeniden üretti ve uzadı. Bunu görmek modelimizin çalıştığını görmek gibiydi, ki bu da gurur verici… Kısacası, hem kendisi hem Ek Binası hem de şubeleriyle söylemimizin ürettiği bu mimarlık yaklaşımının çalıştığını ve başarılı olduğunu görmek gurur verici. Zürafa’nın dediği gibi: “ENJOY YOUR WORK!..”
